วนอุทยานโกสัมพีอยู่ในท้องที่หมู่ที่ 1 ตำบลหัวขวาง ในเขตสุขาภิบาล อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม มีเนื้อที่ประมาณ 125 ไร่ กรมป่าไม้ได้ประกาศจัดตั้งเป็นวนอุทยานเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2519
ความเป็นมา
เดิมพื้นที่วนอุทยานโกสัมพี มีเนื้อที่ทั้งหมด ๑๒๕ ไร่ เป็นที่ดินสาธารณประโยชน์(ดอนมเหศักดิ์) ตั้งอยู่บ้านคุ้มกลาง หมู่ที่ ๑ ตำบลหัวขวาง ในเขตเทศบาลเมืองโกสุมพิสัย อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม อยู่ติดแม่น้ำชี และมีองค์หลวงพ่อมิ่งเมือง ซึ่งเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ คู่บ้านคู่เมืองของชาวโกสุมพิสัย ตั้งอยู่หน้าทางเข้าของวนอุทยานโกสัมพี กราบไหว้บูชา นอกจากนี้ยังมีดอนปู่ตา พื้นที่มีสภาพเป็นป่าไม้เบญจพรรณ ต้นไม้ส่วนใหญ่เป็นไม้ยืนต้นขึ้นเป็นจำนวนมากและมีฝูงลิงแสมอาศัยอยู่เป็นจำนวนมากกว่า ๘๐๐ ตัว
ป่าหนองบุ่งแห่งนี้ เป็นสถานที่อันศักดิ์สิทธ์ มีศาลเจ้าปู่ ซึ่งเป็นที่เคารพนับถือของชาวอำเภอโกสุมพิสัย
แม้แต่ลิงแสมที่อาศัยอยู่เขตวนอุทยานโกสัมพี ก็เชื่อกันว่าเป็นลิงของเจ้าปู่ไม่มีใครกล้าแตะต้องและเนื่องจากพื้นที่แห่งนี้ไม่มีเจ้าหน้าที่ดูแลรับผิดชอบโดยตรง ชาวอำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม จึงได้เสนอขอให้กรมป่าไม้มาดำเนินการจัดการพื้นที่สาธารณประโชน์แห่งนี้ให้เป็น วนอุทยาน เพื่อให้เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของประชาชนโดยทั่วไป และกรมป่าไม้โดยส่วนอุทยานแห่งชาติได้เข้ามาดำเนินการแต่งตั้งเป็นวนอุทยาน ตั้งแต่วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๑๙ เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน โดยมีชื่อว่า”วนอุทยานโกสัมพี”
ลักษณะทั่วไป
แต่เดิมป่าแห่งนี้จัดเป็นป่าวัฒนธรรม หรือป่าที่คนอีสานเรียกว่า “ป่าดอนปู่ตา” ระบบนิเวศของป่าแห่งนี้เป็นพื้นทีชุ่มน้ำคือบริเวณป่าที่มีน้ำท่วมไม่นานที่คนอีสานเรียกว่า”ป่าบุงป่าทาม” ประกอบด้วยทรัพยากรป่าไม้และสภาพนิเวศวิทยาค่อนข้างสมบูรณ์ อยู่ติดบริเวณริมฝั่งแม่น้ำชี มีลิงแสมอาศัยอยู่กว่า ๘๐๐ ตัว และนับวันจะเพิ่มจำนวนมากขึ้น และยังมีหนองน้ำธรรมชาติอยู่ตรงกลาง ซึ่งชาวบ้านเรียกว่า หนองบุ่ง มีเนื้อที่ประมาณ ๓ ไร่ มีน้ำขังตลอดปี ลึกประมาณ ๑-๑.๕ เมตร มีต้นไม้ขนาดใหญ่ขึ้นอยู่เป็นจำนวนมาก เช่น ไม้ยางนา ไม้กระเบา ตะโก ข่อย มะเดื่อ ไม้ไผ่ สำหรับไม้กระเบา ไม้หว้า เป็นทั้งอาหารและยาของลิงแสม
ลักษณะสภาพพื้นที่
ป่าหนองบุ้งเป็นป่าดงดิบมีสภาพพื้นที่เป็นที่ราบอยู่ริมแม่น้ำชี ในเขตสุขาภิบาล- อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม ภายในบริเวณป่าหนองบุ้ง ซึ่งเป็นหนองน้ำธรรมชาติ ขนาดเนื้อที่ประมาณ 3 ไร่ มีน้ำตลอดอีกประมาณ 1- 1.50 เมตร บริเวณป่าหนองบุ้งด้านทิศใต้มีอาณาเขตติดต่อกับถนนข้างมณฑปหลวงพ่อมิ่งเมือง และวัดกลางโกสุมพิสัย จะมีลักษณะเป็นป่าดงดิบตามธรรมชาติมาตั้งแต่เดิม เนื้อที่ประมาณ 60 ไร่ และบริเวณที่อยู่ถัดลงไปทางด้านทิศตะวันตกจนจดลำชีหลง เนื้อที่ประมาณ 45 ไร่ส่วนที่ดินที่เหลืออีกประมาณ 20 ไร่ นั้นเป็นที่เคยถูกบุกรุกแผ้วถางป่ามาแล้วเป็นหย่อม ๆ และปล่อยให้เป็นที่รกร้างว่างเปล่าโดยไม่มีผู้ใดเข้ายึดครองกรรมสิทธิ์ สำหรับที่ดินบริเวณที่ไม่ได้บุกรุกแผ้วถางทำลายป่าจะมีไม้ยางขึ้นอยู่เป็นกลุ่ม กลุ่มละประมาณ 50 – 70 ต้น ซึ่งเป็นยางนา
สภาพอากาศ
สภาพอากาศในท้องที่บริเวณป่าหนองบุ้งแบ่งออกเป็น 3 ฤดู คือ
1. ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่เดือน มิถุนายน – พฤศจิกายน
2. ฤดูหนาว เริ่มตั้งแต่เดือน ธันวาคม – กุมภาพันธ์
3. ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่เดือน มีนาคม – พฤษภาคม
ชนิดพันธุ์ไม้
มีพรรณไม้หลายชนิดส่วนใหญ่ที่สำคัญได้แก่ กะเบา ยาง ชมภู่ป่า หว้า ทองกวาว กระโดดสำหรับไม้พื้นล่างส่วนใหญ่ ได้แก่ เถาวัลย์เปรียง หวาย ตดตะกั่ว มะดัน นมแมว คัดเค้า และไม้ไผ่ นอกจากนั้นยังมีต้นจามจุรี หรือก้ามปู ซึ่งชาวบ้านนำไปปลูกไว้ เพื่อเป็นร่มเงาในการเข้าไปพักผ่อนหย่อนใจ อนึ่ง จากคำบอกเล่าของราษฎรท้องถิ่นได้ทราบว่า ป่าหนองบั้ง เดิมสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ซึ่งป่ายังไม่ถูกบุกรุกแผ้วถาง นอกจากจะมีพรรณไม้ดังกล่าวมาแล้ว ยังอุดมสมบูรณ์ไปด้วยไม้มีค่านานาชนิด อาทิเช่น มะค่าโมง ตะเคียนทอง ตะแบกใหญ่ เป็นต้น
ชนิดสัตว์ป่า
ชนิดสัตว์ป่าที่ยังมีเหลืออยู่ในปัจจุบันที่สำคัญได้แก่ ลิง ซึ่งมีอยู่ 2 ฝูง จำนวนประมาณ 500 ตัว และยังมีนกกางเขนบ้าน นกกิ้งโค้ง นกสาริกา นกเอี้ยงหงอน นกปรอดสวน นกปรอดหัวโขน นกอีเสือหัวดำ และพวกนกกระจิบธรรมดา
การเดินทาง
การเดินทางไปวนอุทยานโกสัมพี อำเภอดกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม นั้นสะดวกสบายมากที่สุด คือไปตามเส้นทางหลวงหมายเลข 208 จังหวัดมหาสารคาม ไปตำบลท่าพระ อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น ประมาณ 28 กิโลเมตร ก็จะถึงวนอุทยานโกสัมพี อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม หรือจะเดินทางจากตำบลท่าพระ อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่นก็ได้ ระยะทางประมาณ 28 กิโลเมตรเช่นกัน
สิ่งอำนวยความสะดวก
สำหรับสิ่งอำนวยความสะดวกนั้นทางวนอุทยานโกสัมพี ไม่มีบ้านพักสำหรับบริการแก่นักท่องเที่ยวเหมือนกับอุทยานแห่งชาติ หากนักท่องเที่ยวมีความประสงค์จะไปพักแรมค้างคืนหรือทัศนศึกษาหาความรู้ทางธรรมชาติ โปรดนำเต้นท์ไปกางเองทางวนอุทยานได้จัดสถานที่ไว้ให้พร้อมกับห้องสุขา โปรดเตรียมอาหารไปเองแล้วไปติดต่อขออนุญาตกับเจ้าหน้าที่วนอุทยานโกสัมพีโดยตรง หรือติดต่อสอบถามรายละเอียดได้ที่ โทร. 5614232 ต่อ 719 ฝ่ายจัดการวนอุทยาน ส่วนอุทยานแห่งชาติ สำนักอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ กรมป่าไม้ กรุงเทพ ฯ 10900 ในเวลาราชการ หรือสำนักงานป่าไม้จังหวัดมหาสารคาม จังหวัดมหาสารคาม โทร. (043) 723099
ที่พัก
1.อิ่มสุขรีสอร์ท
วนอุทยานโกสัมพี • อยู่ห่างออกไป 2.3 กม
บรรยากาศดีมาก ห้องพักสะอาด เป็นส่วนตัว
ข้อมูลติดต่อ
ตำบล หัวขวาง อำเภอ โกสุมพิสัย มหาสารคาม 44140