วันนี้เราจะพาไปอุทยานแห่งชาติที่มีความสวยงามไม่แพ้ที่อื่นๆเลยครับกับอุทยานแห่งชาติแม่ปืม มีอาณาเขตไม่มากนัก แต่ป่าเบญจพรรณและป่าเต็งรังที่ปกคลุมพื้นที่ส่วนใหญ่ของอุทยานแห่งชาติก็เป็นจุดเด่นที่สร้างสีสันงดงามในยามหน้าแล้งที่ผืนป่าพากันเปลี่ยนสี
อุทยานแห่งชาติมีพื้นที่ประกอบด้วย 2 ส่วน คือ ป่าดอยปุย และป่าแม่ปืม ป่าดอยปุยอยู่ในเขตอำเภอพานและอำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย ป่าแม่ปืมอยู่ในพื้นที่อำเภอพานและอำเภอป่าแดด จังหวัดเชียงราย และอำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา พื้นที่ประมาณ 222,500 ไร่ หรือ 356 ตารางกิโลเมตร (พื้นที่อยู่ในเขตจังหวัดเชียงราย ประมาณ 137,431 ไร่ หรือ 220 ตารางกิโลเมตร และอยู่ในเขตจังหวัดพะเยา ประมาณ 85,069 ไร่ หรือ 136 ตารางกิโลเมตร)
เนื่องจากพื้นที่ป่าไม้ถูกทำลายลงไปเป็นอันมาก ทำให้เกิดปัญหาทรัพยากรป่าไม้ถูกทำลาย รัฐจึงมีนโยบายที่จะแก้ปัญหาดังกล่าว โดยการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ในรูปของป่าอนุรักษ์ที่มีความอุดมสมบูรณ์อยู่แล้วไว้ในลักษณะของอุทยานแห่งชาติ จังหวัดเชียงรายได้มีหนังสือ ที่ ชร 0009/17043 ลงวันที่ 20 มิถุนายน 2537 จัดส่งรายงานการสำรวจเบื้องต้นและขอให้กรมป่าไม้พิจารณาจัดตั้งพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่ปืม ป่าแม่พุง ป่าห้วยต้นยาง และป่าห้วยแม่แก้ว ในท้องที่อำเภอพาน อำเภอป่าแดด จังหวัดเชียงราย อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา พื้นที่ประมาณ 219,087 ไร่ เป็นอุทยานแห่งชาติ โดยที่ประชุมคณะอนุกรรมการป้องกันและปราบปรามการลักลอบทำลายทรัพยากรป่าไม้ จังหวัดเชียงราย ครั้งที่ 1/2537 เมื่อวันที่ 8 มีนาคม 2537 และครั้งที่ 2/2537 เมื่อวันที่ 7 เมษายน 2537 ได้มีมติเห็นชอบในหลักการให้ดำเนินการจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ สำนักอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติได้ตรวจสอบพิจารณารายงานการสำรวจเบื้องต้นพื้นที่ดังกล่าวโดยเจ้าหน้าที่หน่วยป้องกันรักษาป่า สำนักงานป่าไม้จังหวัดเชียงรายแล้ว เห็นสมควรจัดตั้งพื้นที่ดังกล่าวเป็นอุทยานแห่งชาติตามที่จังหวัดเชียงรายเสนอ โดยเห็นควรให้ นายชวลิต โล่ห์คุณสมบัติ นักวิชาการป่าไม้ 5 อุทยานแห่งชาติเขื่อนศรีนครินทร์ จังหวัดกาญจนบุรี ไปดำเนินการสำรวจเพิ่มเติมและจัดตั้งพื้นที่ดังกล่าว เป็นอุทยานแห่งชาติ โดยให้ทำหน้าที่หัวหน้าอุทยานแห่งชาติแห่งนี้ด้วย อุทยานแห่งชาติแม่ปืมได้ดำเนินการสำรวจและจัดตั้งมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2537 มีพื้นที่อยู่ในจังหวัดเชียงรายและจังหวัดพะเยา มีเนื้อที่ประมาณ 356 ตารางกิโลเมตร หรือ 222,500 ไร่ โดยมีพื้นที่ 2 ส่วน คือ
• ส่วนที่ 1 อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าดอยปุย อำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย ป่าสงวนแห่งชาติป่าห้วยต้นยาง และป่าห้วยแม่แก้ว อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย เนื้อที่ 108 ตารางกิโลเมตร หรือ 67,500 ไร่
• ส่วนที่ 2 อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่ปืมและป่าแม่พุง อำเภอพาน อำเภอป่าแดด จังหวัดเชียงราย อำเภอแม่ใจ อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา ป่าสงวนแห่งชาติป่าน้ำแม่ปืม และป่าดงประดู่ อำเภอแม่ใจ อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา และป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่ฮ่องป้อ ป่าห้วยแก้ว และป่าแม่อิงฝั่งซ้าย กิ่งอำเภอภูกามยาว จังหวัดพะเยา เนื้อที่ 248 ตารางกิโลเมตร หรือ 155,000 ไร่ตามรายงานการประชุมคณะกรรมการอุทยานแหงชาติ ครั้งที่ 2/2538 เมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม 2538 เรื่องการจัดตั้งอุทยานแห่งชาติแม่ปืม พื้นที่ที่สำรวจจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติแม่ปืม เป็นพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าแม่ปืม และป่าแม่พุง ในท้องที่ตำบลป่าแงะ ตำบลโรงช้าง ตำบลศรีโพธิ์เงิน อำเภอป่าแดด จังหวัดเชียงราย ตำบลสันมะเค็ด ตำบลดอยงาม ตำบลเวียงห้าว ตำบลทานตะวัน อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย ตำบลป่าแผก ตำบลบ้านเหล่า อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา ป่าสงวนแห่งชาติป่าดอยปุย ในท้องที่ตำบลสันทราย ตำบลป่าอ้อดอยชัย ตำบลหมอกแก้ว ตำบลดงมะดะ อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย และป่าสงวนแห่งชาติป่าต้นยาง และป่าห้วยแม่แก้ว ในท้องที่ตำบลเจริญเมือง ตำบลแม่อ้อ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย เนื้อที่ประมาณ 227,312 ไร่ หรือ 363.70 ตารางกิโลเมตร เป็นป่าต้นน้ำลำธารของน้ำแม่ปืม น้ำแม่แก้ว มีสภาพป่าอุดมสมบูรณ์ เป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าหลายชนิด ประกอบด้วยจุดเด่นทางธรรมชาติที่สวยงามหลายแห่ง ตลอดจนทิวทัศน์ธรรมชาติที่งดงามเห็นควรประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติ ในปัจจุบันอุทยานแห่งชาติแม่ปืมอยู่ระหว่างการดำเนินการประกาศจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ
นอกจากนี้ในอุทยานแห่งชาติแม่ปืมยังมีอ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่ให้นักท่องเที่ยวให้เข้าชื่นชมความงามของอ่างเก็บน้ำแม่ปืม อยู่ในความดูแลของ อุทยานแห่งชาติแม่ปืม ตั้งอยู่ใน ตำบลบ้านเหล่า อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา เป็นบริเวณที่มีสายน้ำกว้างใหญ่ มีทุ่งหญ้าเขียว และมีภูเขาสูงชัน ต้นไม้เรียงรายอย่างสวยงามเลยค่ะ บริเวณของอุทยานฯ นั้น จะมีพื้นที่ครอบคลุม 2 จังหวัดด้วยกัน คือ จังหวัดเชียงราย และ จังหวัดพะเยา เป็นจุดต้นกำเนิดของลำน้ำสำคัญ 2 สายคือ ลำน้ำแม่แก้ว และลำห้วยแม่ปืม เลยทำให้ที่นี่มีน้ำไหลตลอดทั้งปี และมีธรรมชาติอุดมสมบูรณ์เป็นอย่างมาก
ทำให้ อ่างเก็บน้ำแม่ปืม ที่เป็นส่วนหนึ่งของอุทยานฯ นั้น เป็นสถานที่ที่เหมาะแก่การมาพักผ่อนที่สุดเลยค่ะ นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่จะนิยมมากางเต็นท์แคมป์ปิ้งค้างแรมกันในช่วงฤดูหนาว เพราะในยามเช้าจะได้เจอกับทะเลหมอกที่ลอยอยู่บนผืนน้ำสวยจนต้องเก็บภาพถ่ายกันแบบไม่หยุด จนที่นี่ถูกขนานนามว่า ปางอุ๋งแห่งพะเยา กันเลยทีเดียว
ส่วนกิจกรรมที่นักท่องเที่ยวนิยมมาทำนอกจากการแคมป์ปิ้งแล้ว ก็มีมากมายหลายอย่างด้วยกัน ทั้ง ตกปลา พายเรือคายัค นั่งปิกนิกชมวิว รวมไปถึง มีเส้นทางศึกษาธรรมชาติ ให้เดินชิลๆ ชมวิวธรรมชาติกันอีกด้วย แต่ถ้าพูดถึงบรรยากาศของที่นี่ บอกเลยว่าจะตอนเช้าหรือตอนเย็นก็ดีงามสุดๆ ค่ะ เพราะนอกจากหมอกในตอนเช้าแล้ว ก็มีพระอาทิตย์ตกตอนเย็นที่จะส่องแสงสะท้อนกับผืนน้ำอย่างสวยงามเลย
เท่านั้นยังไม่พอเพราะในช่วงฤดูหนาวแบบนี้ จะเป็นช่วงที่นกอพยพมาเมืองไทย อาจจะมีลุ้นได้เห็นฝูงนกเป็ดน้ำที่อพยพมาอยู่ในบริเวณอุทยานแห่งชาติแม่ปืมอีกด้วย นกจะบินออกจากป่ามาลอยคอหากินกันที่ อ่างเก็บน้ำแม่ปืม นี่เอง เป็นที่เที่ยวสวย ที่ซ่อนอยู่ในธรรมชาติอย่างงดงามเลย ใครที่อยากจะหาที่เที่ยวเหนือแบบไม่แออัด ชิลๆ บอกเลยว่าที่นี่เหมาะสุดๆ ไปเลย
พื้นที่อุทยานแห่งชาติแม่ปืมประกอบด้วยป่าที่แตกต่างกันถึง 4 ประเภท คือ ป่าดิบแล้ง ป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง และป่าสนเขา มีพันธุ์ไม้ที่สำคัญ ได้แก่ สัก แดง ประดู่ มะค่าโมง ชิงชัน เต็ง รัง เหียง พลวง สนสองใบ และไม้วงศ์ก่อ เป็นต้น
ด้วยความหลากหลายของพืชพรรณทำให้พบสัตว์ป่าประเภทนกอยู่เป็นจำนวนมากกว่า 40 ชนิด เช่น นกเขาเขียว นกเขาเขียวก้านตองท้องสีส้ม นกเปล้าธรรมดา นกหัวขวานใหญ่สีเทา นกปรอดเหลืองหัวจุก และเหยี่ยวดง นอกนั้นก็มีสัตว์ป่าอื่นๆ อีกมากมาย เช่น เก้ง หมูป่า เสือปลา กระจง กระเล็นปลายขนหูสั้น และกระรอก เป็นต้น
อ่างเก็บน้ำแม่ปืม จะตั้งอยู่ใกล้ๆ ที่ทำการอุทยานแห่งชาติแม่ปืม ถ้ามาจากตัวเมืองจังหวัดพะเยา ให้ขับไปตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 (พะเยา-เชียงราย) ใช้ระยะทางประมาณ 17 กิโลเมตร พอถึงหลักกิโลเมตรที่ 754 จะมีทางแยกขวา ให้เลี้ยวขวาไปอีกราวๆ 6 กิโลเมตร ก็จะถึงที่ทำการอุทยานแห่งชาติแม่ปืม
ที่พัก
นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่จะนำเต็นท์ อุปกรณ์เครื่องครัว หรืออุปกรณ์สนาม สิ่งของความสะดวกอื่นๆ มาเอง โดยเลือกทำเลที่กางเต็นท์ได้ตามใจชอบ แต่ต้องอยู่ในบริเวณที่ทางอุทยานฯ กำหนดไว้ เพื่อความปลอดภัยของ นทท.เองและเพื่อไม่ให้บดบังทัศนียภาพของผู้มาใช้บริการคนอื่นๆ ในขณะเดียวกันนักท่องเที่ยวที่มาแต่ตัว ก็สามารถใช้บริการเช่าเต็นท์นอนซึ่งสามารถนอนได้ถึง 3 คนแบบสบายๆ ทางอุทยานฯ มีหมูกระทะ เป็นอาหารเย็นคอยเสิร์ฟ มีเรือให้พาย มีจักรยานให้เช่าปั่นรอบๆ บริเวณที่ทำการ ถือว่าเป็นการบริการที่ครบวงจร มีความสะดวกสบายอยู่ในระดับดีเยี่ยม
นายวุฒิพงษ์ ดงคำฟู หน.อุทยานแห่งชาติแม่ปืม เปิดเผยว่า ทางอุทยานฯ ได้เตรียมความสะดวกสบายสำหรับนักท่องเที่ยวไว้อย่างพอเพียง ทั้งเรื่องพื้นที่กางเต็นท์ บ้านพักรับรอง กิจกรรมตอนกลางวันทั้งพายเรือคายัค แพถ่อ ปั่นจักรยาน ดูนก และถ้าเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้า ก็ขอใช้บริการหมอนวดคลายเส้นทางอุทยานฯ ก็มีไว้บริการ ซึ่งกิจกรรมเหล่านี้จะมี จนท.คอยสอดส่องดูแลเพื่อความปลอดภัยตลอดเวลา ในขณะเดียวกันก็มีการวางจุดไฟส่องสว่าง และจุดสำหรับชาร์จอุปกรณ์สื่อสาร สัญญาณไวไฟไว้อย่างทั่วถึง ในส่วนของห้องน้ำทางอุทยานฯ ก็วางไว้ถึง 3 จุด มีทั้งห้องน้ำและห้องอาบน้ำไว้คอยบริการ ถ้าเพียงมีใจอยากท่องเที่ยว พักผ่อนแบบธรรมชาติ มาตัวเปล่าพร้อมจักรยาน หรือจักรยานยนต์ก็สามารถเข้ามาพักค้างแรมที่ อช.แม่ปืม ได้ เพราะเส้นทางเข้าสู่อุทยานฯ สะดวกสบาย ไม่ลำบาก หาง่ายเพียงเปิดจีพีเอสนำทางก็จะมาหยุดตรงลานกางเต็นท์พอดี
สำหรับท่านที่จะเข้าพักผ่อนทั้งบ้านพักรับรอง จองเต็นท์ จองหมูกระทะ สามารถติดต่อเจ้าหน้าที่ได้ที่สำนักงานอุทยานแห่งชาติแม่ปืม อ.แม่ใจ จ.พะเยา ที่เบอร์ 09 3265 3035 ตลอด 24 ชั่วโมง